od

, ode praep. 1. (z miejsca, z kierunku) from

- od zachodu/południa from the west/south

- wiatr od morza the wind from the sea

- wieje od drzwi there’s a draught from the door

- od jeziora dochodził rechot żab the croaking of frogs could be heard from the lake

- od schroniska idziemy żółtym szlakiem from the hostel we take the yellow trail

- właśnie wracałam od dentysty I was just on my way back from the dentist

- goście wstali od stołu the guests got up from the table

- odległość od drzwi do okna the distance from the door to the window a. between the door and the window

- chodzić od wsi do wsi/od sklepu do sklepu to go from village to village/from shop to shop

2. (określające położenie) from

- sto metrów od ratusza a hundred metres from the town hall

- od wewnątrz/zewnątrz from the inside/outside

- druga półka od dołu/góry the second shelf from the bottom/top, the second shelf up/down

- piąty wagon od końca the fifth carriage from the end

- okna od ulicy/podwórza the front/back windows

- na południe od Krakowa (to the) south of Cracow

3. (wskazujące na oddzielenie) from

- oddzielić coś od czegoś to separate sth from sth

- nie mógł oderwać się od książki he couldn’t tear himself away from the book

- odejmij pięć od trzynastu subtract five from thirteen

- oddziel mięso od kości bone the meat

- zwolnienia od podatku tax exemptions

- stronić od kogoś/czegoś to avoid a. shun sb/sth

4. (określające pochodzenie) from

- list od brata a letter from one’s brother

- azjatyckie bydło pochodzące od tura Asian cattled descended from the aurochs

- pożyczyć/kupić coś od kogoś to borrow/buy sth from sb

- dostała ode mnie książkę she got a book from me

- zaraził się odrą ode mnie he caught the measles from me

5. (określające moment początkowy) from; (w przeszłości) since

- od tej chwili from that moment on

- od jutra from tomorrow, as of a. from tomorrow

- od poniedziałku/marca since (last) Monday/March

- od dzieciństwa a. od dziecka cierpiała na alergię she’d suffered from an allergy since childhood a. since she was a child

- od jak dawna tu mieszkasz? how long have you lived a. been living here?

6. (określające czas trwania) for

- od roku/trzech tygodni for a year/three weeks

- od dawna for a long time

- od jakiegoś czasu for some time

7. (określające dolną granicę) from

- od drugiej do piątej po południu from two p.m. till five p.m., between two p.m. and five p.m.

- od poniedziałku do środy from Monday to Wednesday

- zaprosimy od 50 do 60 osób we’ll invite (from) 50 to 60 people

- ceny wahają się od stu do pięciuset złotych prices range from a hundred to five hundred zlotys

- od 1000 złotych w górę from 1,000 zlotys up a. upwards

- można tu kupić wszystko: od śrubek po komputery you can buy everything here – from screws to computers

8. (określające przyczynę) from, with

- trawa mokra od rosy grass wet with a. from dew

- oczy czerwone od płaczu eyes red from crying a. tears

- jego twarz rozpalona od gorączki his face flushed with fever

- ochrypł od krzyku he grew hoarse from a. with shouting

- bolał ją kręgosłup od dźwigania walizek her back ached from carrying the suitcases

- rury popękały od mrozu the pipes had burst from the cold

- dom zapalił się od pioruna the house was set on fire by lightning

9 (przeciwko) from

- chronić coś od słońca/chłodu to protect sth from sunlight/cold

- oganiać się od komarów to fight off gnats

- być ubezpieczonym od pożaru/kradzieży to be insured against fire/theft

- uchylać się od czegoś to shirk sth

10 (określające przeznaczenie) dziurka od klucza a keyhole

- guziki od marynarki jacket buttons

- kluczyki od samochodu car keys

- okulary od słońca sunglasses

- pasek od zegarka a watch strap

- tabletki od bólu głowy headache pills a. tablets

- syrop od kaszlu cough mixture a. syrup

- od czego jest ta śrubka? where does this screw come from?

11 (określające specjalizację) pan od matematyki/angielskiego the maths/English teacher

- ekspert od informatyki an expert in computer science

- fachowiec a. spec pot. od naprawy starych zegarów an expert at repairing old clocks

- policja jest od tego, żeby zaprowadzić w mieście porządek it’s the job of the police to restore order in the city

- nie jestem od tego, żeby was pouczać it’s not up to me to lecture you

12 (niż) than

- to mieszkanie jest mniejsze od waszego this flat is smaller than yours

- ona jest starsza od brata o dwa lata she’s two years older than her brother

- wyszedł wcześniej ode mnie he left earlier than I did

13 (podstawa obliczenia) by, per

- płatny od wiersza/godziny paid by the line/hour

- 50 złotych od metra 50 zlotys a metre

14 pot. wyzywać kogoś a. wymyślać komuś od idiotów/kanalii to call sb an idiot/a scumbag pot.

* * *

prep

(+gen) (kierunek) from

od okna — from the window

od zachodu — from the west

na zachód od Polski — west of Poland, (czas trwania) for

od trzech dni — for three days

od dawna — for a long time, (początek) since

od poniedziałku — since Monday

od wczoraj — since yesterday

od jutra — starting tomorrow, as of lub from tomorrow

od poniedziałku do piątku — Monday to Friday (BRIT), Monday through Friday (US)

od rana do nocy — from morning till night, (odległość) (away) from

100 metrów od brzegu — a hundred meters off lub away from the shore, (dolna granica zakresu) from

od trzech do czterech godzin dziennie — (from) three to four hours a day, (początkowa granica skali) (starting) from

od wierszy (aż) po powieści — from poems to novels, (przyczyna) with, from

twarz mokra od łez/potu — face damp with tears/sweat

ochrypł od krzyku — his voice grew hoarse from shouting, (pochodzenie) from

list od mojego brata — a letter from my brother (przeznaczenie)

kluczyki od samochodu — car keys

pudełko od zapałek — matchbox

syrop od kaszlu — cough mixture

ubezpieczenie od ognia/kradzieży — insurance against theft/fire (specjalizacja)

nauczyciel od angielskiego — English teacher

fachowiec od lodówek — fridge technician, (przy porównaniach) than

ona jest starsza od brata — she is older than her brother

on jest wyższy ode mnie — he is taller than me lub I

cena od sztuki — item price

praca płatna od godziny — work paid by the hour

zwolnienie od podatku — tax remission

odstępstwo od reguły — exception to the rule

* * *

od

prep.

+ Gen.

1. (przy określaniu kierunku) from; od drzwi from the door; od wschodu from the east; okno od ulicy front window.

2. (przy określaniu trwania) for; od pięciu lat for five years; od dawna for a long time.

3. (przy określaniu punktu początkowego) from, since; od świtu do nocy from dawn till dusk; od a do zet from A to Z; od rana do wieczora all day long; od stóp do głów from head l. crown l. top to toe l. foot; od początku do końca from the start till the end; od dziecka since childhood; od wtorku since Tuesday; od poniedziałku do piątku Monday through Friday.

4. (przy wyrażaniu strony) from; od lewej do prawej from the left to the right.

5. (przy określaniu punktu wyjściowego) (away) from; 500 kilometrów od Nowego Jorku 500 kilometers away from New York.

6. (przy określaniu dolnej granicy) from; od czterech do pięciu minut from four to five minutes; od 100 do 150 dolarów from 100 to 150 dollars.

7. (przy określaniu przyczyny) with, from; czoło mokre od potu forehead damp with sweat.

8. (przy określaniu pochodzenia) from; list od mojej dziewczyny letter from my girlfriend; wiedzieć coś od kogoś know sth from sb.

9. (przy określaniu przeznaczenia) for; dziurka od klucza keyhole; tabletka od bólu głowy headache pill, painkiller.

10. (przy określaniu specjalizacji) nauczyciel od angielskiego English teacher, teacher of English; fachowiec od komputerów computer technician.

11. (przy porównaniach) than; lepszy od kogoś better than sb.

12. (przy wyrażaniu odejścia od czegoś) from, to; zwolnienie od opłat exemption from charges; odstępstwo od reguły exception to the rule.

13. (przy wyrażaniu czynnika) by; stawka od godziny hourly rate; cena od sztuki item l. unit price; praca płatna od godziny work paid by the hour; czegoś jest od metra pot. there's loads l. plenty of sth, there's shitloads of sth.

14. (przy wyrażaniu powtarzalności) from; od domu do domu from house to house.